Mùa sưa thay lá

Cây Sưa hay còn gọi là Hương đồng nội. Thuộc loại danh mộc, được bà con nông dân trồng ở nhiều địa phương trong tỉnh. Tại thành phố Tam Kỳ hầu như xã, phường nào cũng có nhưng tập trung ở vùng Dưỡng Sơn (An Sơn), thôn Bình Hòa (Tam Ngọc), các khối phố Hương Sơn, Hương Trà Đông và Hương Trà Tây (phường Hòa Hương). Cây Sưa được trồng từ lâu, đến nay có không ít cây đã hơn một trăm tuổi. Cây cao hơn chục mét nhưng thân không suôn bởi nó phân cành từ rất sớm. Vỏ cây mỏng, xù xì, nhựa cây màu đỏ, khi cắt ngang thấy rõ từng thớ được cuộn tròn theo đường kính từ trong ra ngoài của thân cây. Cây gỗ có mùi thơm nồng dễ bị hắt hơi, gỗ đốt cháy chảy nhựa màu đen bóng. Đường kính cây cũng khá lớn nhưng chỉ sử dụng được phần lõi, nếu sử dụng phần giác thì phải xử lý qua dung dịch hoặc ngâm trong bùn non nhiều ngày để chống mối mọt. Sưa có hai loại Sưa giang và Sưa xanh, cả hai đều có giá trị kinh tế cao. Lá Sưa chứa chất đạm nhiều, bà con nông dân thường dùng để che mặt luống các loại rau màu nhằm giữ đất tơi xốp và ủ để làm phân xanh, cành nhánh làm củi đun. Nhiều người cao niên ở làng Hương Trà hiện vẫn còn nhắc đến lời nói của cụ Trần Soa, một lương y thời kháng chiến chống Pháp “Ngoài Hương đồng nội, cây Sưa còn có tên Cửu lý hương bởi cây có hương bay xa chín dặm. Vào mỗi mùa hoa sưa nở rộ từ đầu làng đến cuối xóm rực một sắc vàng và tỏa hương thơm cho cả xóm thôn”.

Sưa thay lá vào giữa mùa đông, lúc trơ cành không khô cứng như cây Sầu đông, ngược lại Sưa rất mềm mại và kiêu sa như một bức tranh thủy mạc. Đến cuối tháng ba năm sau, lá Sưa mới xanh mơn mởn trở lại, chuẩn bị cho một mùa hoa mới. Mùa thay lá năm nay được bắt đầu từ những ngày hạ tuần tháng 11 ÂL, hiện đang trơ cành vươn cao lên nền trời xanh thẳm và lá vàng rụng đầy dưới nền đất xen lẫn với màu xanh của cỏ cây lung linh như những tấm thảm. Vào những buổi sáng gần đây sương trắng dày đặc quyện vào từng thân cây thật huyền ảo. Các nhà nhiếp ảnh và mỹ thuật đã kịp ghi lại những tuyệt tác này góp phần tích cực vào việc quảng bá tiềm năng du lịch cộng đồng.

Theo nhận định của cư dân bản địa, sưa năm nay thay lá nhanh và đồng loạt. Có thể hoa sẽ nở rộ và sớm hơn mọi năm. Nếu đúng vậy thì lễ hội “Mùa hoa sưa” năm 2020 của thành phố Tam Kỳ sẽ là một ngày hội lớn mà nhiều người đang hướng đến.