Hiệu quả hòa giải từ cơ sở

Mới đây, vào ngày 1.11, Ban Nhân dân thôn Hòa Hạ cùng lãnh đạo UBND xã và cán bộ địa chính xã đã trực tiếp làm việc với bà Huỳnh Thị Hà và ông Nguyễn Hồng Vân để giải quyết việc tranh chấp đất đai giữa hai bên. Hai hộ này có nhà liền kề nhau và có xảy ra việc lấn đất giáp ranh. Nên khi ông Vân làm thủ tục xây dựng nhà thì bà Vân không đồng ý, cả hai hộ đã được mời lên trụ sở UBND xã hòa giải nhưng không thành.  Vụ việc chỉ được được giải quyết khi cán bộ địa phương trực tiếp xuống tận nơi, đo đạc, giải thích phân tích và căn cứ trên giấy chứng nhận quyền sử đất của hai bên để phân định ranh giới. Đúng lý và hợp tình nên cả hai bên đều vui vẻ thống nhất ký vào biên bản hòa giải.

Trước cơn sốt đất vùng ven biển, những năm gần đây, xã Tam Thanh là địa phương có số vụ, việc tranh chấp, mẫu thuẫn về đất đai dẫn đến kiến nghị, khiếu kiện nhiều nhất TP Tam Kỳ. Các vụ việc đều liên quan đến tranh chấp đất đai giữa các hộ liền kề, mâu thuẫn trong gia đình, dòng họ do phân chia tài sản, thừa kế…Đây cũng là lĩnh vực phức tạp nhất. Do đó để hòa giải thành, tổ hòa giải của thôn phải trang bị, cập nhật kiến thức pháp luật về đất đai, đối với những vụ việc phức tạp, tổ hòa giải thôn mời cán bộ của xã tham gia tư vấn, giải quyết. Ông Nguyễn Cao Cường- Trưởng thôn Hòa Hạ, xã Tam Thanh cho biết hoạt động tổ hòa giải của thôn“ Quan trọng là từng thành viên của tổ hòa giải tích cực nắm bắt thông tin từ nhân dân, từ nhiều phía chứ không phải một bên, rồi họp tổ một bước, sau đó mời nguyên đơn và bị đơn lên để hòa giải. Có những vụ việc chúng tôi mời các ngành liên quan của xã tham gia để đảm bảo thuyết phục về pháp lý. Trong trường hợp vụ việc phức tạp quá mà thôn không hòa giải thành thì tổ hòa giải làm kiến nghị lên xã để cấp trên giải quyết”.

Trong khi đó, ở cấp xã cũng sẵn sàng tiếp nhận đơn thư, kiến nghị của nhân dân. Trên cơ sở đó, UBND xã nắm bắt thông tin, kịp thời tiếp cận giải quyết nhanh các vụ việc. Riêng năm 2023, ở cấp thôn của Tam Thanh đã giải quyết thành 3/3 vụ, việc; ở xã đã giải quyết 13/22 vụ, việc, chỉ có 2 vụ hòa giải không thành, còn lại đang điều tra xác minh, giải quyết.

Ông Trương Thanh Khôi- Chủ tịch UBND xã Tam Thanh cho biết thêm “ Xác định vấn đề hòa giải trong nhân dân là rất quan trọng. Chính vì vậy khi có thông tin từ dưới cơ sở thì chúng tôi giao cho Ban nhân dân thôn tiếp cận hồ sơ và tuyên truyền, vận động giải thích ở cơ sở trước. Những vụ nào phức tạp chuyển về xã thì chúng tôi thực hiện hòa giải và kết hợp với đi thực địa để xác định tính chất vụ việc. Qua theo dõi thì ở Tam Thanh các vụ việc tranh chấp chủ yếu liên quan đến đất đai, đây là vấn đề phức tạp nên bên cạnh tổ chức hòa giải các vụ việc thì chúng tôi tổ chức tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật ở từng khu dân cư để nhân dân hiểu rõ quy định của nhà nước, hạn chế các vụ việc tranh chấp, mâu thuẫn”. 

Hiện nay, toàn thành phố Tam Kỳ có 85 tổ hòa giải với 492 hòa giải viên ở cơ sở. Đội ngũ này thường xuyên được bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ và được cung cấp văn bản, tài liệu để nghiên cứu, tích lũy kỹ năng, kiến thức đáp ứng nhiệm vụ hòa giải viên ở cơ sở trước thực tiễn ngày càng có nhiều vấn đề phức tạp phát sinh. 

Nhờ đó, Tam Kỳ đã xây dựng, củng cố phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ hòa giải viên cơ sở. Tỷ lệ hòa giải thành mỗi năm đều tăng. Nếu như năm 2021 tỷ lệ vụ, việc hòa giải thành đạt 56.21%, thì năm 2022 đạt 80,99%, và 9 tháng đầu năm đạt 87,5% trên tổng số vụ, việc. Tổ hòa giải cơ sở gồm cán bộ của thôn, và những người có uy tín trong cộng đồng dân cư. Trong quá trình hòa giải, hòa giải viên đã kết hợp giải thích trên cơ sở quy định pháp luật và đề cao nghĩa tình giữa các bên. Do đó, đối tượng liên quan đến vụ, việc đều thuyết phục và đi đến thống nhất. 

Hiện nay, cùng với việc trang bị kiến thức cho đội ngũ hòa giải viên cơ sở, thành phố cũng tổ chức tuyên truyền pháp luật tận cơ sở, tổ chức Ngày hội tư vấn pháp luật tại thôn, khối phố, xã phường và tổ chức hội thi Rung chuông vàng tìm hiểu pháp luật. Qua đây nâng cao kiến thức pháp luật cho các tầng lớp nhân dân, hạn chế các vụ, việc mâu thuẫn phát sinh trong cộng đồng dân cư, góp phần phòng ngừa, hạn chế vi phạm pháp luật, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở cơ sở; tạo sự đoàn kết giúp đỡ trong cộng đồng dân cư.